Temat: Co to znaczy „problem”

Przeczytaj zamieszczone informacje a następnie wykonaj ćwiczenia

O istocie problemu
Sięgając do synonimów słowa „problem”, w zależności od sytuacji, którą chcemy opisać, możemy użyć takich określeń jak „kłopot”, „trudna sytuacja”, „dylemat”, „zagadnienie”, „kwestia”,
„punkt wyjścia”, „łamigłówka”, „wyzwanie”, „pytanie” lub bardziej potocznie „zagwozdka”,
„twardy orzech do zgryzienia”, a nawet żargonowo „temat do ogarnięcia”. W literaturze
„problem” definiowany jest jako:
• rodzaj dylematu bez widocznej od razu drogi wyjścia;
• zagadnienie naukowe wymagające rozstrzygnięcia lub zbadania;
• zadanie, łamigłówka, zagwozdka wymagająca rozwiązania;
• stan, w którym osiągnięcie celu przy pomocy posiadanych środków nie jest możliwe.

Upraszczając, pojęcie to możemy zdefiniować w następujący sposób:
! Problem – każda sytuacja w życiu człowieka, która stwarza pewien rodzaj trudności i ma
określone konsekwencje.
Problem (kłopot, trudną sytuację, wyzwanie) mamy wtedy, gdy np. coś nas zaskoczyło,
zaszła jakaś zmiana. Nie wiemy, jak postąpić, i musimy się nad tym zastanowić. Można tę sytuację określić jako trudną, niecodzienną, gdyż nie mamy gotowego rozwiązania i to od nas zależy, czy je znajdziemy, czy nie.
Typy problemów
W zależności od przyczyn problemy możemy podzielić na sytuacje: deprywacji, przeciążenia,
utrudnienia, zagrożenia oraz konfliktu.
Sytuacje deprywacji mają miejsce wtedy, gdy zakłócenia dotyczą podstawowych elementów funkcjonowania człowieka. Mogą one powodować niepokój, trudności w skupieniu się,
a nawet zachwianie systemu wartości.
Przykład
Kiedy obydwoje lub jedno z rodziców wyjeżdża na dłuższy czas do pracy za granicę (np. na kilka
miesięcy lub lat), dziecko zostaje z jednym rodzicem lub z opiekunem, co powoduje zaburzenie jego
naturalnego trybu życia. Tęsknota za rodzicem (rodzicami) może powodować nadmierną emocjonalność, niepewność, rozkojarzenie i obniżoną koncentrację, a w konsekwencji problemy z nauką,
zachwianie wiary w rodzinę, a w najgorszym wypadku – niezdolność do założenia własnej rodziny.
Sytuacje przeciążenia występują wtedy, gdy problem polega na osiągnięciu granicy
naszej wytrzymałości fizycznej lub psychicznej („na granicy” oznacza, że granice te nie
zostały przekroczone). Może to powodować uczucie bólu fizycznego lub psychicznego oraz
wymagać wzmożonej motywacji do działania.
Przykład
Nadmierna liczba otrzymanych zadań w pracy podczas urlopu kolegi, którego trzeba zastąpić, wiąże
się z zostawaniem w pracy po godzinach, działaniem w pośpiechu i zwiększonym ryzykiem popełnienia błędu. Jeśli taka sytuacja trwa zbyt długo, jej skutkiem jest zmęczenie, spadek wydajności
i motywacji do pracy.
Sytuacje utrudnienia mają miejsce wtedy, gdy pojawiają się pewne trudności, które
jednak nie powodują w żaden sposób odczucia, że sobie nie poradzimy. Są one raczej traktowane jako wyzwanie i mogą powodować konieczność uruchomienia dodatkowych środków,
zmodyfikowania planów lub przesunięcia osiągnięcia celu w czasie.
Przykład
Jeżeli warunkiem wyjazdu na międzynarodową wymianę do Hiszpanii jest znajomość języka
hiszpańskiego, to dla osoby nieznającej tego języka będzie to problem. Osoba taka nie może wyjechać od razu. Jednak gdy podejmie wyzwanie i naukę języka, wyjazd stanie się możliwy np. za rok.
Sytuacje zagrożenia występują wtedy, gdy pojawia się ryzyko utraty wartości najwyżej
cenionych przez danego człowieka. Wiążą się z napięciem emocjonalnym oraz silnym stresem.
Przykład
Skrajnie trudne sytuacje życiowe (np. bezdomność, bezrobocie) mogą powodować utratę godności
i bardzo silny stres. Długotrwały stres może być powodem pozornego uodpornienia się na sytuację
i utraty dotychczasowych wartości takich jak praca, dom, a nawet rodzina i zdrowie.
Konflikt możemy
zdefiniować następująco:
! Konflikt – nieodłączny element komunikacji interpersonalnej. Uważany jest za walkę co najmniej
dwóch stron (osób, grup) mających przeciwstawne cele, interesy i wzajemnie uważających się
za przeciwników.
Ze względu na konsekwencje, jakie ze sobą niosą, rozróżniamy konflikty destrukcyjne
i konflikty konstruktywne. Współcześnie spotykamy się z poglądem, że konflikt sam w sobie
nie jest zły, a wręcz potrafi przynosić korzyści w postaci innowacyjnych rozwiązań. Wszystko
zależy od reakcji stron.
Konflikt destrukcyjny niszczy relacje międzyludzkie. Charakterystyczne dla niego
są agresywne zachowania uczestników. Stanowiska stron są skrajnie różne, przy czym każda strona uważa swoje stanowisko za słuszne i dobre, a zdanie drugiej strony za fałszywe
i złe. Porozumienie postrzegają jako ustępstwo, które może przynieść im jedynie stratę.
Wykorzystują swoją przewagę, jeśli ją posiadają, a także stosują przymus. W efekcie konflikt narasta. Mówimy wtedy o jego eskalacji. Może dojść do tego, że rozwiązanie nie będzie
możliwe, a zniszczenia spowodują zerwanie relacji.
Konflikt konstruktywny odkrywa nieznane oblicze relacji, oczyszcza atmosferę, eliminuje
przeszkody przez rozwiązania korzystne dla obydwu stron, integruje uczestników konfliktu,
wzmacnia związek (rodzinę, przyjaźń), buduje relacje (szkolne, zawodowe, towarzyskie).
Uczestnicy konfliktu akceptują odmienność swoich stanowisk. Obydwie strony proponują
wiele rozwiązań, doskonalą je dzięki wspólnym pomysłom. Napięcie maleje, co nazywa się
deeskalacją konfliktu (polega ona na zmniejszeniu trudności sytuacji). Powstają zupełnie
nowe rozwiązania, dlatego mówimy, że konflikt jest konstruktywny.

 

 

Ćw. 1
. Zapisz jak najwięcej synonimów słowa „problem”.
………………………….. ………………………….. ………………………….. ………………………….. …………………………..
Ćw.2
Uzupełnij definicję o brakujące wyrazy ukryte w polu poniżej.
SYTUACJA, KONSEKWENCJE , trudności, stwarza

PROBLEM – każda …………………………………… w życiu człowieka, która ……………………………. pewien
rodzaj ……………………………………….. i ma określone …………………………………………………………. .

Ć Opisz pojęcie i podaj przykłady 2 rodzajów konfliktu:
• Destrukcyjny: ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
• Konstruktywny: ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

Pozdrawiam